چرا گوشی هنگام شارژ شارژ کم می کند؟ 8 راهکار مهم رفع مشکل

چرا شارژ باتری گوشی اندرویدی حین شارژ کم می‌ شود؟

در سال‌ های اخیر، گوشی‌ های اندرویدی به پردازنده‌ هایی بسیار قدرتمند و نمایشگرهای پیشرفته مجهز شده‌ اند. تراشه‌ هایی مانند سری Snapdragon 8 و Exynos، با هسته‌ های متعدد و فرکانس‌ های بالا، قدرت پردازشی بی‌ نظیری را ارائه می‌ دهند. صفحه‌ نمایش‌های OLED با نرخ نوسازی ۱۲۰ هرتز و رزولوشن بالا (QHD+) نیز تجربه‌ی بصری فوق‌العاده‌ ای فراهم کرده‌اند. اما حتی این فناوری‌ های پیشرفته هم نمی‌توانند از یک مشکل آزاردهنده جلوگیری کنند: گاهی اوقات، وقتی گوشی را به شارژر وصل کرده‌اید، نه‌ تنها شارژ بالا نمی‌رود، بلکه به‌ طور عجیب کاهش پیدا می‌ کند. این اتفاق مخصوصاً زمانی آزاردهنده است که به برق و شارژ سریع هم دسترسی دارید، اما درصد باتری مدام پایین می‌آید.

این پدیده، که معمولاً به عنوان "تخلیه شارژ حین شارژ" شناخته می‌ شود، اغلب نتیجه‌ی عدم تعادل بین میزان انرژی ورودی از شارژر و میزان انرژی مصرفی دستگاه است. در این مقاله به صورت جامع به دلایل اصلی و راهکارهای عملی برای مقابله با این مشکل می‌پردازیم.

۱. شارژر و کابل ناسازگار یا ضعیف: معمای توان ورودی

یکی از شایع‌ ترین دلایل کاهش شارژ حین اتصال به برق، ناکافی بودن توان دریافتی از شارژر و کابل متصل به گوشی است.

تفاوت توان ورودی و مصرف

توان (Power) که با واحد وات (W) اندازه‌گیری می‌شود، حاصل ضرب ولتاژ (V) در جریان (A) است:
[ P = V \times I ]

گوشی‌های هوشمند مدرن، به‌ویژه آن‌هایی که از فناوری شارژ سریع پشتیبانی می‌کنند، می‌توانند توان بالایی (مثلاً ۲۵ وات، ۴۵ وات یا حتی ۶۵ وات) را دریافت کنند. با این حال، اگر شارژری که استفاده می‌کنید نتواند این توان را تأمین کند، یا کابل ضعیف باشد، توان ورودی به گوشی کاهش می‌یابد.

اگر گوشی در حال اجرای یک فعالیت سنگین باشد، ممکن است مصرف آن به ۲۰ وات برسد. اگر شارژر شما تنها توان خروجی ۱۸ وات داشته باشد، در بهترین حالت، تنها ۱۸ وات تأمین می‌شود و مابقی ۲ وات مورد نیاز از باتری کشیده می‌شود. در نتیجه، حتی با وجود اتصال به برق، شارژ کم می‌شود.

اهمیت استانداردسازی (PD و QC)

برای شارژ بهینه، شارژر و کابل باید از پروتکل‌های استاندارد پشتیبانی کنند:

• USB Power Delivery (USB-PD): این استاندارد که توسط USB-IF توسعه یافته، امکان مذاکره هوشمند بین شارژر و دستگاه را فراهم می‌کند و می‌تواند ولتاژهای مختلف (مثلاً ۵ ولت، ۹ ولت، ۱۲ ولت و بالاتر) را بسته به نیاز دستگاه تنظیم کند.

• Qualcomm Quick Charge (QC): این پروتکل که توسط کوالکام توسعه داده شده، مشابه PD عمل کرده و امکان افزایش ولتاژ و جریان را برای شارژ سریع فراهم می‌کند.

استفاده از یک شارژر ارزان‌قیمت یا قدیمی که از این پروتکل‌ها پشتیبانی نمی‌کند، باعث می‌شود گوشی نتواند ولتاژ و جریان کافی را دریافت کند و مجبور به استفاده از توان پایین‌تر (معمولاً ۵ ولت و ۱ آمپر یا ۵ ولت و ۲ آمپر) شود که به سادگی توسط فعالیت‌های سنگین مصرف می‌شود.

پیشنهاد: مشخصات شارژر و گوشی را بررسی کنید. اطمینان حاصل کنید که شارژر از پروتکل‌های استاندارد پشتیبانی کرده و توان خروجی آن بالاتر از توان مصرفی مورد نیاز دستگاه در حالت حداکثر بار باشد.

۲. سلامت باتری پایین: تحلیل ظرفیت کاهش یافته

باتری‌های لیتیوم-یون (Li-ion) که در اکثر گوشی‌های هوشمند استفاده می‌شوند، دارای طول عمر محدودی هستند. با هر چرخه شارژ و دشارژ (Charging Cycle)، ظرفیت اسمی باتری به مرور زمان کاهش می‌یابد.

اثر افت ظرفیت بر شارژ همزمان

پس از ۲ تا ۳ سال استفاده مداوم، ظرفیت واقعی باتری ممکن است به ۸۰٪ یا حتی کمتر از ظرفیت اولیه کاهش یابد. دو مشکل اصلی در این حالت بروز می‌کند:

1. مقاومت داخلی بالاتر: باتری‌های قدیمی‌تر مقاومت داخلی (Internal Resistance) بیشتری دارند. این بدان معناست که هنگام تلاش برای تزریق جریان بالا (شارژ سریع) یا کشیدن جریان بالا (مصرف سنگین)، افت ولتاژ بیشتری در خود باتری رخ می‌دهد.

2. کاهش توان ورودی قابل پذیرش: حتی اگر شارژر شما قدرتمند باشد، مدارهای مدیریت باتری (BMS) ممکن است به دلیل افزایش مقاومت داخلی، جریان شارژ را به صورت خودکار کاهش دهند تا از افزایش بیش از حد دما جلوگیری کنند.

در نتیجه، اگر مصرف لحظه‌ای گوشی بالا باشد (مثلاً اجرای بازی) و توان شارژ ورودی به دلیل سلامت پایین باتری کاهش یافته باشد، اختلاف بین مصرف و ورودی منجر به تخلیه شارژ می‌شود.

تجربه واقعی: همانطور که در انجمن‌ها گزارش شده، کاربرانی که گوشی‌های چند ساله دارند، متوجه می‌شوند که در حین تماس تصویری طولانی یا بازی‌های سنگین، با وجود اتصال به شارژر اصلی، درصد باتری به آرامی کاهش می‌یابد؛ این نشانه کلاسیک فرسودگی باتری است.

۳. مصرف سنگین پردازنده و GPU: اوج مصرف انرژی

بزرگترین عامل مصرف انرژی در گوشی‌های مدرن، مجموعه پردازنده مرکزی (CPU) و واحد پردازش گرافیکی (GPU) است.

بازی‌ها و واقعیت مجازی

اجرای بازی‌های سه‌بعدی سنگین مانند Genshin Impact، PUBG Mobile یا Call of Duty: Mobile نیاز به توان پردازشی بسیار بالایی دارد. در این شرایط، تراشه می‌تواند به طور مداوم بین ۲۰ تا ۳۰ وات توان مصرف کند.

هنگامی که این فعالیت‌ها همزمان با شارژ رخ می‌دهند، توان مورد نیاز برای حفظ شارژ باتری، باید از توان ورودی شارژر بیشتر باشد.

مثال تحلیلی:
فرض کنید گوشی شما در حال اجرای یک بازی است و مصرف لحظه‌ای آن به ۲۴ وات می‌رسد. شارژر شما از نوع Quick Charge 3.0 است و توان خروجی ۱۸ وات دارد. اختلاف مصرف: ( 24W - 18W = 6W )

این ۶ وات اضافی مستقیماً از ظرفیت باتری تأمین می‌شود و باعث می‌شود درصد شارژ باتری (مثلاً از ۵۰٪ به ۴۹٪) کاهش یابد، حتی اگر برق وصل باشد. این موضوع اغلب در محیط‌های گرم تشدید می‌شود زیرا گرما باعث کاهش راندمان شارژ می‌شود.

استفاده همزمان از تجهیزات جانبی

فعالیت‌های دیگری که مصرف را بالا می‌برند شامل:

• پخش ویدیو با کیفیت 4K یا 8K با روشنایی زیاد صفحه.

• استفاده از GPS با دقت بالا و مسیریابی مداوم.

• انتقال حجم عظیمی از داده‌ها از طریق اینترنت موبایل (5G).

۴. افت ولتاژ یا نویز برقی: کیفیت زیرساخت

گاهی اوقات مشکل از گوشی یا شارژر نیست، بلکه از منبع تغذیه (پریز برق) ناشی می‌شود.

نوسانات و ولتاژ پایین

مدل‌های شارژ سریع به ولتاژ مشخصی برای کار در حداکثر توان نیاز دارند (مثلاً ۹ ولت یا ۱۲ ولت). اگر پریز برق شهری افت ولتاژ داشته باشد یا نویز الکتریکی زیادی در خط وجود داشته باشد، شارژر نمی‌تواند ولتاژ مورد نیاز را برای مذاکره موفق با گوشی فراهم کند.

در این حالت، شارژر مجبور می‌شود به حالت شارژ استاندارد (معمولاً ۵ ولت) برگردد. اگر مصرف گوشی در حالت ۵ ولت همچنان از توان ورودی بیشتر باشد، باز هم شارژ کاهش می‌یابد.

کابل‌های رابط بلند و بی‌کیفیت

کابل‌های USB دارای مقاومت اهمی هستند. اگر از یک کابل USB بسیار بلند (مثلاً ۳ متر) یا کابل با سیم‌کشی داخلی ضعیف استفاده کنید، بخشی از ولتاژ و جریان در طول کابل هدر می‌رود. این افت ولتاژ (Voltage Drop) باعث می‌شود توان کمتری به گوشی برسد و مشکل تخلیه شارژ حین مصرف بالا تشدید شود.

۵. داغ شدن بیش از حد (Overheating): مکانیزم حفاظتی

باتری‌های لیتیوم-یون در دماهای بالا (معمولاً بالاتر از ۴۵ درجه سانتی‌گراد) به شدت آسیب می‌بینند و کارایی آن‌ها کاهش می‌یابد. سیستم عامل اندروید و مدارهای مدیریت انرژی (PMIC) برای محافظت از باتری، تدابیر حفاظتی شدیدی را اعمال می‌کنند.

اثر دمای بالا بر شارژ و مصرف

1. کاهش جریان شارژ: اولین واکنش سیستم، کاهش شدید جریان ورودی (Amperage) برای پایین آوردن تولید گرما است.

2. توقف شارژ: در دماهای بحرانی، گوشی ممکن است به طور موقت فرآیند شارژ را متوقف کند و فقط توان مورد نیاز برای اجرای سیستم عامل را تأمین نماید.

اگر شما در یک روز گرم تابستانی، زیر نور مستقیم خورشید، یک بازی سنگین را اجرا کنید، مجموع گرمای تولید شده توسط CPU/GPU و گرمای محیط می‌تواند دمای باتری را به شدت افزایش دهد. در این شرایط، ممکن است مشاهده کنید که درصد باتری در حال کاهش است، زیرا گوشی در یک "نقطه تعادل حرارتی" قرار گرفته که در آن، توان مصرفی با کمترین توان ممکن برای شارژ کردن برابر است، اما باز هم به دلیل فعالیت سنگین، شارژ از باتری تخلیه می‌شود.

پیشنهاد عملی: همیشه گوشی را در محیط خنک و دور از نور مستقیم خورشید شارژ کنید. استفاده از قاب‌های ضخیم که گرما را حبس می‌کنند، در هنگام شارژ سنگین توصیه نمی‌شود.

۶. برنامه‌های پس‌ زمینه فعال: مصرف مخفی

حتی زمانی که شما مستقیماً با گوشی کار نمی‌کنید، برخی برنامه‌ها در پس‌زمینه (Background) به فعالیت خود ادامه می‌دهند که می‌توانند مصرف انرژی قابل توجهی داشته باشند.

سرویس‌های همگام‌سازی و مکان‌یابی

برخی از سرویس‌هایی که می‌توانند باعث کاهش شارژ حین اتصال به شارژر شوند عبارتند از:

• همگام‌سازی ابری (Cloud Sync): اگر در حال آپلود هزاران عکس در Google Photos یا OneDrive باشید، این فرآیند پهنای باند و قدرت پردازشی قابل توجهی مصرف می‌کند.

• اپلیکیشن‌های موقعیت مکانی (GPS): برخی نقشه‌ها یا اپلیکیشن‌های ردیابی، به طور مداوم موقعیت مکانی را به‌روز می‌کنند.

• بروزرسانی‌های خودکار (Automatic Updates): دانلود به‌روزرسانی‌های سیستمی یا حجم زیادی از داده‌های بازی‌ها در پس‌زمینه.

• برنامه‌های ویجت‌دار: ویجت‌هایی که اطلاعات را به دفعات زیاد رفرش می‌کنند.

اگر مصرف ترکیبی این برنامه‌ها در پس‌زمینه به اندازه‌ای باشد که از توان شارژ ورودی پیشی بگیرد، شاهد کاهش تدریجی درصد باتری خواهید بود.

راهکارهای جامع پیشگیری و رفع مشکل: چک‌ لیست نهایی

برای اطمینان از اینکه گوشی شما در حین اتصال به برق، شارژ می‌شود و نه تخلیه، باید یک رویکرد چندوجهی اتخاذ کنید:

1. تأیید تجهیزات شارژ:

   • استفاده از شارژر اصلی: همیشه شارژر و کابل اصلی دستگاه یا محصولات برندهای معتبر (مانند Anker، UGREEN با پشتیبانی از PD/QC) را به کار ببرید.

   • بررسی توان: مطمئن شوید توان خروجی شارژر (بر حسب وات) برای پوشش حداکثر مصرف در حالت شارژ سریع کافی باشد.

2. بهینه‌سازی سلامت باتری:

   • چک سلامت: با استفاده از ابزارهای سیستمی (در برخی گوشی‌ها مانند سامسونگ یا شیائومی) یا اپلیکیشن‌های تخصصی، سلامت باتری را بررسی کنید. اگر زیر ۸۰٪ است، تعویض باتری یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است.

3. مدیریت فعالیت‌های لحظه‌ای:

   • بستن برنامه‌های سنگین: هرگز هنگام شارژ، بازی‌های گرافیکی سنگین یا استریم ویدیوهای 4K را اجرا نکنید. این کار به باتری هم فشار وارد می‌کند و هم باعث کاهش شارژ می‌شود.

   • بستن پس‌زمینه: قبل از اتصال به شارژ، تمام برنامه‌های غیرضروری در پس‌زمینه را ببندید.

4. کنترل محیطی:

   • خنک نگه داشتن: گوشی را در مکانی با تهویه مناسب شارژ کنید و از قرار دادن آن زیر پتو یا در معرض نور مستقیم آفتاب خودداری نمایید.

5. تنظیمات نرم‌افزاری:

   • استفاده از حالت صرفه‌جویی انرژی: اگر مجبور به استفاده از گوشی در حین شارژ هستید (مثلاً در سفر)، فعال کردن حالت Power Saver می‌تواند مصرف پردازنده و نرخ نوسازی صفحه را کاهش داده و کمک کند تا توان ورودی بر مصرف فائق آید.

با رعایت این نکات، در ۹۰٪ موارد، مشکل کاهش شارژ حین شارژ حل خواهد شد. اگر تمامی موارد بالا رعایت شد و همچنان شارژ کم می‌شد، احتمالاً یک مشکل سخت‌افزاری جدی‌تر در مدار مدیریت توان (PMIC) یا پورت شارژ وجود دارد که نیازمند بررسی توسط تعمیرکار تخصصی است.